پزشکیان: FATF در مجمع تشخیص؛ گامی سرنوشت‌ساز برای اقتصاد ایران

 مسعود پزشکیان، نماینده مجلس و یکی از چهره‌های برجسته سیاسی، اخیراً اظهار داشته که موضوع FATF (گروه ویژه اقدام مالی) در مجمع تشخیص مصلحت نظام مورد بررسی قرار خواهد گرفت. این اظهارنظر بار دیگر موضوع پیوستن ایران به این نهاد بین‌المللی و تبعات آن را به یکی از مباحث مهم سیاسی و اقتصادی کشور تبدیل کرده است. بررسی FATF، که برای مدت‌ها به تأخیر افتاده، به دلیل اهمیت آن در مناسبات مالی و روابط بین‌المللی ایران، یکی از موضوعات حساس و استراتژیک کشور به شمار می‌رود.

FATF چیست؟ FATF یک سازمان بین‌دولتی است که با هدف مبارزه با پول‌شویی و تأمین مالی تروریسم در سال 1989 تأسیس شد. این نهاد استانداردهایی برای شفافیت مالی و جلوگیری از فعالیت‌های مالی غیرقانونی تعیین می‌کند. کشورهای عضو موظف هستند با اجرای این استانداردها، از سوءاستفاده از نظام مالی خود برای مقاصد غیرقانونی جلوگیری کنند. عضویت در FATF به کشورها امکان می‌دهد که در بازارهای جهانی مالی فعالانه‌تر شرکت کنند و از حمایت نهادهای مالی بین‌المللی بهره‌مند شوند. با این حال، ایران به دلیل عدم تصویب قوانین مرتبط با FATF و مسائل سیاسی، در لیست سیاه این سازمان قرار دارد. این وضعیت موجب شده که بسیاری از روابط بانکی و تجاری بین‌المللی ایران با چالش‌های جدی مواجه شوند.

اهمیت بررسی FATF در مجمع تشخیص پزشکیان تأکید کرده که بررسی FATF در مجمع تشخیص مصلحت نظام می‌تواند نقشی کلیدی در تعیین مسیر آینده اقتصادی و سیاسی کشور داشته باشد. وی بر این باور است که پیوستن به این نهاد بین‌المللی می‌تواند به بهبود روابط بانکی و تجاری ایران با جهان کمک کند. به گفته او، تصویب قوانین مربوط به FATF می‌تواند نقش مؤثری در رفع برخی از موانع اقتصادی و گشایش مسیر تجارت بین‌المللی ایفا کند. از سوی دیگر، مخالفان معتقدند که این اقدام ممکن است به دلیل شفافیت مالی تحمیل‌شده توسط FATF، محدودیت‌هایی را بر برخی از فعالیت‌های داخلی و منطقه‌ای ایران به دنبال داشته باشد. این نگاه‌های متناقض، اهمیت بحث و تصمیم‌گیری دقیق در این زمینه را دوچندان کرده است.

مزایا و معایب پیوستن به FATF پیوستن ایران به FATF دارای مزایا و معایب متعددی است که باید به دقت بررسی شوند:

1. مزایا

   • تسهیل روابط بانکی و تجاری بین‌المللی: با خروج از لیست سیاه FATF، ایران می‌تواند دسترسی به نظام بانکی بین‌المللی را بهبود ببخشد و انتقال پول و سرمایه را تسهیل کند.

   • کاهش هزینه‌های مبادلات مالی: در حال حاضر، به دلیل نبود شفافیت مالی، هزینه‌های واسطه‌گری مالی برای ایران بسیار بالا است. پیوستن به FATF می‌تواند این هزینه‌ها را کاهش دهد.

   • ارتقای شفافیت مالی و کاهش فساد اقتصادی: اجرای استانداردهای FATF می‌تواند به ایجاد زیرساخت‌های شفاف مالی کمک کند و فساد مالی را کاهش دهد.

2. معایب

   • احتمال محدودیت در حمایت از گروه‌های هم‌پیمان منطقه‌ای: یکی از نگرانی‌های اصلی منتقدان این است که شفافیت مالی ممکن است فعالیت‌های منطقه‌ای ایران را تحت تأثیر قرار دهد.

   • الزام به شفاف‌سازی برخی تراکنش‌های مالی: این الزام می‌تواند اطلاعات حساس اقتصادی و مالی کشور را در دسترس نهادهای بین‌المللی قرار دهد که برخی آن را مغایر با منافع ملی می‌دانند.

موضع‌گیری‌های سیاسی در ایران موضوع FATF همواره یکی از بحث‌برانگیزترین مسائل در فضای سیاسی ایران بوده است. از یک سو، برخی نمایندگان مجلس و اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام از پیوستن به این نهاد حمایت می‌کنند و آن را ضرورتی برای خروج از انزوای اقتصادی می‌دانند. آنها معتقدند که پیوستن به FATF می‌تواند به رفع موانع مالی و جذب سرمایه‌گذاری خارجی کمک کند. از سوی دیگر، منتقدان بر این باورند که تصویب لوایح FATF منجر به محدودیت در اقدامات راهبردی ایران خواهد شد و برخی از سیاست‌های منطقه‌ای کشور را تحت فشار قرار می‌دهد. این اختلاف نظرها باعث شده که تصمیم‌گیری در این زمینه به یکی از چالش‌های بزرگ سیاسی ایران تبدیل شود.

نقش مجمع تشخیص مصلحت نظام مجمع تشخیص مصلحت نظام به عنوان نهادی که وظیفه حل اختلافات میان مجلس و شورای نگهبان را دارد، نقشی کلیدی در تعیین سرنوشت لوایح مرتبط با FATF ایفا می‌کند. این مجمع، که متشکل از چهره‌های سیاسی و حقوقی برجسته است، باید میان منافع اقتصادی و نگرانی‌های امنیتی توازن برقرار کند. در سال‌های اخیر، بررسی این لوایح در مجمع به دلیل حساسیت‌های داخلی و بین‌المللی، با تأخیر مواجه شده است. این تعویق‌ها نشان‌دهنده پیچیدگی موضوع و فشارهای سیاسی داخلی و خارجی بر تصمیم‌گیری نهایی است.

جمع‌بندی اظهارات پزشکیان درباره بررسی FATF در مجمع تشخیص نشان‌دهنده اهمیت این موضوع در آینده اقتصادی و سیاسی ایران است. تصمیم نهایی مجمع می‌تواند تأثیرات گسترده‌ای بر جایگاه ایران در نظام مالی بین‌المللی و روابط تجاری کشور بگذارد. در این میان، اتخاذ رویکردی متعادل که منافع ملی را تأمین کند، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. شفافیت، تدبیر و در نظر گرفتن تمامی جوانب، کلید موفقیت در این تصمیم‌گیری است.

تأثیرات این خبر بر اقتصاد ایران

1. کاهش ریسک سرمایه‌گذاری: بررسی موضوع FATF در مجمع تشخیص می‌تواند سیگنال مثبتی به سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی ارسال کند. در صورت تصویب این لوایح و خروج ایران از لیست سیاه، ریسک سرمایه‌گذاری در ایران کاهش یافته و جذابیت اقتصادی کشور افزایش خواهد یافت.

2. بهبود روابط بانکی بین‌المللی: با رعایت استانداردهای FATF، بانک‌های ایرانی می‌توانند روابط خود با بانک‌های بین‌المللی را بهبود بخشند. این امر موجب تسهیل در انتقال وجوه و کاهش هزینه‌های مبادلات مالی خواهد شد.

3. افزایش تجارت خارجی: خروج از لیست سیاه FATF امکان گسترش تجارت خارجی را فراهم می‌کند. کشورهای شریک تجاری، به‌ویژه کشورهای اروپایی و آسیایی، راحت‌تر با ایران وارد تعاملات اقتصادی خواهند شد.

4. جذب سرمایه‌گذاری خارجی: اجرای استانداردهای شفافیت مالی و خروج از لیست سیاه می‌تواند اعتماد سرمایه‌گذاران خارجی را جلب کند و منجر به ورود سرمایه‌های جدید به کشور شود.

5. کاهش فشارهای اقتصادی: با رفع محدودیت‌های مالی ناشی از حضور در لیست سیاه، بخش‌هایی از اقتصاد ایران که تحت فشار تحریم‌ها قرار دارند، ممکن است با کاهش هزینه‌های واسطه‌گری مالی تا حدودی بهبود یابند.

6. چالش‌های جدید: برخی از فعالیت‌های مالی و اقتصادی کشور که ممکن است با استانداردهای FATF مغایرت داشته باشند، تحت نظارت دقیق‌تر قرار خواهند گرفت. این مسئله می‌تواند موجب محدودیت در برخی سیاست‌های منطقه‌ای ایران شود.

این خبر می‌تواند تأثیرات مثبتی بر اقتصاد ایران داشته باشد، به‌ویژه اگر تصویب لوایح مرتبط با FATF منجر به خروج از لیست سیاه شود. با این حال، تصمیم‌گیری نهایی باید با در نظر گرفتن تمامی ابعاد اقتصادی و امنیتی انجام شود تا تعادلی میان منافع ملی و الزامات بین‌المللی برقرار گردد.